| Historia |
|
|
Dnia 16 października 1881 roku, gdy Prezydentem Miasta Warszawy był carski generał Sokrates Starynkiewicz, Rada Miejska dla ochrony ludności przed szerzącymi się w tym czasie epidemiami ostrych chorób zakaźnych, powzięła uchwałę o budowie odrębnego szpitala dla chorych zakaźnie.
W tym celu Zarząd Miasta, na wniosek Komisji, wyasygnował jednorazowo 14.500 rubli i wstawił do budżetu rocznie 9.000 rubli na czynsz dzierżawy i utrzymanie pięćdziesięciołóżkowego szpitala, czynnego w okresie trzech miesięcy zimowych. W ramach realizacji uchwały Zarząd Miejski wydzierżawił od Hermana Goldenringa na 12 lat posesję nr 3086 A na Woli tzw. Ogród Ohma, gdzie pierwotnie mieścił się ogród rozrywkowy ,,Prado", a później, w jednym z nieistniejących już pawilonów, mieściła się fabryka obić papierowych Józefa Franciszka. W kontrakcie przewidziano, że w okresie dzierżawy Rada Miejska przebuduje na swój koszt istniejące baraki drewniane i wybuduje nowe, konieczne dla szpitala budynki, które w wypadku nieprzedłużenia umowy przejdą bez odszkodowania na własność Goldenringa. Czynsz rocznej dzierżawy ustalono na 4000rb. Wybrany teren odpowiadał warunkom izolacji chorych zakaźnie. W cienistym ogrodzie płynął strumień, co zapewniło bieżącą wodę, a budynki, jakkolwiek bardzo zniszczone, rozkładem wewnętrznym i rozmiarem izb odpowiadały potrzebom szpitala. Nadzór nad budową powierzył Zarząd Miejski radnemu R.T. Wiłujewowi. W okresie od 20.09. do 31.12.1882 roku wyremontowano istniejące baraki i wybudowano nowe budynki izby przyjęć, kuchni, pralni, dezynfektorni, salę operacyjną i kostnicę, budynki stajni, wozowni oraz mieszkanie dla lekarza, sióstr miłosierdzia i służby. Ogólny koszt budowy szpitala wyniósł 21.351rb., przy czym roboty budowlane wyniosły 16 820rb., a wyposażenie szpitala 4 530rb. W dniu 31.12.1882 budowa szpitala była całkowicie zakończona, a sale chorych i pomieszczenia pomocnicze zostały wyposażone w potrzebny sprzęt. Plan stanowisk nowego Szpitala obejmował następujące stanowiska i pozycje wydatków :
W roku 1885 szpital przemianowany został na szpital zapasowy, czynny jedynie w okresie epidemii. W roku 1894 Zarząd Miejski dzierżawioną działkę zakupił na własność, a szpital zakwalifikował do pracy w ciągu całego roku. Sześć lat później, w roku 1900, Zarząd Miejski nadał szpitalowi nazwę Szpital Zakaźny Miejski św. Stanisława. W 1905 roku w skład Szpitala Zakaźnego wchodziło 15 budynków stałych i 2 przenośne baraki typu Dekera.:
Budynki były skanalizowane i posiadały wodociągi. Oświetlenie było gazowe, ogrzewanie piecami węglowymi. Budynki łóżkowe oznaczone numerami 1-5 były murowane parterowe. Łóżka wyposażone były w sienniki napełnione słomą (świeżą dla każdego chorego) oraz trudne do dezynfekcji kołdry. Personel składał się z 8 lekarzy, 4 felczerów, 5 pielęgniarek, 6 posługaczy, 12 posługaczek i 3 urzędników. Dla przewozu chorych zakaźnie Szpital posiadał konną karetkę sanitarną i dwa konie.
W 1911 roku Zarząd Miejski dokupił sąsiednią działkę, oznaczoną numerem 3087B, o przestrzeni 12 553 łokci kwadratowych, a jesienią rozpoczęła się budowa siedemdziesięciodwułóżkowego pawilonu z planem zakończenia budowy w 1912 roku.
W listopadzie 1919 roku lekarzem naczelnym Szpitala Zakaźnego został dr Henryk Rupert i pełnił tę funkcję do dnia swej śmierci, tj. do5 kwietnia1920r. Po śmierci doktora Ruperta stanowisko lekarza naczelnego objął dr med. Witosław Dąbrowski. Gdy obejmował to stanowisko na terenie Szpitala znajdowały się 4 pawilony parterowe (72 łóżka), duży pawilon z czterema oddziałami (298 łóżek) i drewniany barak róży (45 łóżek), co łącznie stanowiło 415 łóżek. Od ulicy Wolskiej przy głównym wejściu, znajdował się dom administracyjny, a naprzeciw niego budynek z izbą przyjęć, apteką, kuchnią, kaplicą i mieszkaniem sióstr zakonnych. Nieco głębiej, od ulicy, znajdowała się niedawno wybudowana pralnia parowa i mieszkania służby, kaplica przedpogrzebowa, laboratorium, sale sekcyjne i kostnica. W sąsiedztwie znajdowały się szopy, składy, wozownia i czasowa kotłownia.
Program ten przewidywał:
W latach 1930-1931 lekarzem naczelnym Szpitala Zakaźnego był dr med. Konrad Orzechowski. Po przejściu doktora Orzechowskiego na stanowisko Dyrektora Wydziału Szpitalnictwa, Zarząd Miejski mianował w 1931 roku dyrektorem Ignacego Romana Szpikowskiego. Szpital w tym okresie posiadał 16 oddziałów rozmieszczonych w 4 budynkach parterowych mających 60 łóżek, jednym budynku trójkondygnacyjnym centralnym (300 łóżek), jednym budynku trójkondygnacyjnym centralnym (240 łóżek). Razem liczył 600 łóżek, w tym 586 łóżek III klasy, 10 łóżek II klasy oraz 4 łóżka I klasy. Zaplecze diagnostyczne i gospodarcze stanowiły:
Narastające potrzeby lecznictwa zakaźnego spowodowały stopniowo rozbudowę szpitala od 50 łóżek z roku 1882 do 600 w roku 1939, a po zburzeniu w 1944 roku od 300 w roku 1948 do 500 łóżek w roku 1952.
W czasie okupacji zginął w egzekucji ulicznej laborant Józef Ogrodowski, a jeden z najbardziej czynnych z grupy szpitalnej gospodarz Jan Skoczek, aresztowany w Grójcu, został rozstrzelany przez Gestapo. Dr Tadeusz Mockałło, włączony w akcję przekazywania zakażonego materiału na Pawiak i przejmowania zakażonych więźniów, aresztowany, a później zwolniony, po ponownym wezwaniu na Gestapo, schronił się na terenach wschodnich. Powstanie Warszawskie zaskoczyło dyrektora Szpikowskiego w domu przy ul. Białej, skąd usiłował przedostać się do Szpitala Zakaźnego. W drodze zatrzymał się w Szpitalu Jana Bożego, skąd wyszedł po przerwaniu artyleryjskiego ognia, który zburzył zupełnie ten szpital. Mając zamkniętą drogę na Wolę, objął punkt opatrunkowy batalionów ,,Parasol" i ,,Zośka", mieszczący się przy ul. Długiej 23, gdzie zginął w pierwszych dniach września od niemieckiego pocisku armatniego. Wybuch powstania warszawskiego mobilizuje natychmiast Szpital Zakaźny do usług służby sanitarnej na odcinku Wola. Kierownik gospodarczy Włodzimierz Włodarski wytycza punkty sanitarne i zawiadamia lekarzy. Zgłaszają się natychmiast: dr Józefa Pakulska, dr Stanisława Kulesza, dr Mieczysław Rogalski, późnym wieczorem Paweł Kubica, a w nocy dr Jan Barcz. W dniu 3 sierpnia giną od strzałów z bliska: kierownik apteki mgr Dziedziak i sześciu mężczyzn usiłujących schronić się na terenie szpitala. Dnia 5 sierpnia szpital przeżywa grozę masowej egzekucji. Po spaleniu sąsiadującej ze szpitalem fabryki Franaszka i wymordowaniu załogi i rodziny właściciela, bandy żołnierzy dobijały się do bramy szpitala. Portier Władysław Przesmycki po otwarciu bramy ginie od strzału z bliska, a zaraz po nim giną pracownicy szpitala: Stefan Mikulski, Kazimierz Tyczyński, Aleksander Delążek i Władysław Kwiatkowski. Wypędzony i zgrupowany przy wyjściowej bramie personel szpitala, chorzy i uciekinierzy okolicznych domów oczekują zapowiedzianej egzekucji. Po pierwszych salwach odważna i energiczna interwencja doktora Pawła Kubicy przerywa akcję i doprowadza do pertraktacji, w wyniku której lekarz niemiecki Hartlib, szef odcinka służby zdrowia, przerywa egzekucję. W dniu tym straciło życie10 osób spoza terenu szpitala oraz dr Jan Barcz i pracownik terenowy Marek Iliński, a ksiądz Niczyporowicz został ciężko ranny. Dr Kubica, którego postawa uratowała pozostałych od śmierci, wysunął się na stanowisko reprezentanta Szpitala, osłaniając wielokrotnie personel, chorych i ukrywających się przed atakami Niemców i chroniąc mienie szpitalne przed grabieżą. Wieczorem tego pamiętnego dnia doprowadzeni do szpitala zakaźnego dr med. Manteuffel, dr med. Wesołowski i lek med. Wardzianka dla wzmocnienia obsady niemieckiego punktu operacyjnego, utworzonego na terenie Szpitala Zakaźnego. Przynieśli oni wiadomość o potwornym wymordowaniu wszystkich lekarzy w Szpitalu Wolskim. Dnia 6 sierpnia utworzony został punkt operacyjno-opatrunkowy grupy gen. Reinefarta, a na terenie Szpitala zamieszkał dr Hartlib i generał Dirlewanger, pod którego terrorem pozostawał szpital aż do chwili ewakuacji. W ciągu następnych dni lekarze Szpitala nieśli pomoc rannym przebywającym w piwnicach wypalonych domów i zaopatrywali w leki i żywność ludność ewakuowaną z Warszawy. Specjalnie niebezpieczne było zaopatrywanie nocą w żywność pracowników fabryki Franaszka, ocalonych z masowej egzekucji i ukrywających się w kanałach fabryki. Pracownicy ci zostali następnie przeprowadzeni do Szpitala i umieszczeni w salach chorych. Dnia 13 sierpnia oddział gestapo zarządził apel wszystkich lekarzy w celu wywiezienia ich do obozu w Pruszkowie. Kolejna interwencja doktora Kubicy u Hartliba uwalnia lekarzy i inny personel Szpitala umożliwiając im dalszą opiekę nad chorymi i ukrywającymi się. W interwencjach tych dzielnie sekunduje Kubicy studentka medycyny Joanna Kryńska, której odwaga osobista i dobra znajomość języka niemieckiego w wielu wypadkach ułatwiła kontakt z władzami niemieckimi i zrozumienie potrzeb szpitala. Nie udało się jednak zapobiec kolejnej łapance personelu fizycznego i osób ukrywających się, których partiami wywożono do Pruszkowa i Suchedniowa. W dniu wybuchu Powstania Szpital - po wymarszu grup bojowych - stał się miejscem schronienia około 600 mieszkańców, których część personel szpitala przetransportował poza obręb Warszawy w licznych wyprawach po żywność i zaopatrzenie w leki. Szpital zorganizował również punkty pomocy dla ewakuowanej ludności, wydając gorącą kawę i żywność. Punkty te, po kilku dniach działalności zostały przez Niemców zlikwidowane po uprzednim sfotografowaniu. Dnia 9 sierpnia Niemcy przyprowadzili na teren Szpitala dwóch młodocianych powstańców i po zniszczeniu na nich ubrań i sfotografowaniu z flagą polską, powiesili na drzewie .
W opróżnionych pomieszczeniach Szpitala Zakaźnego Niemcy urządzili wielkie magazyny amunicji i materiałów wybuchowych, których częściowa eksplozja spowodowała kompletne zniszczenie czterech parterowych pawilonów, zawalenie się do połowy trzypiętrowego ,,pawilonu szkarlatyny" i poważne uszkodzenia pawilonu obserwacyjnego. Zniszczenia dopełnili Niemcy przed jego opuszczeniem, demontując wszelkie urządzenia mechaniczne kuchni, pralni, kotłowni i oddziałów, zabierając również pozostały sprzęt i bieliznę. W okresie od 1939 roku do 1944 , oprócz wyżej wymienionych, zginęli poza szpitalem: Ogrodnik Kazimierz Podolski, kierownik kancelarii Stanisław Sokolniki, buchalter Stanisław Filipiński, kasjer Dyonizy Kornowski, urzędniczka Hanna Dadajewska oraz zaginął bez wieści kierownik gospodarczy Zdzisław Nosarzewski. Po upadku Powstania na Pradze, Jerzy Wilczyński, opiekun grupy bojowej przy ul. Zamienieckiej 73. Dr Witold Gadomski, dr Jan Ryfinski i inż. Kafliński, w trosce o zgrupowaną tam młodzież, wykorzystali obawę okupanta przed chorobami zakaźnymi i uzyskali zgodę komendanta Wuilburga na urządzenie szpitala zakaźnego przy ul. Siennickiej 15, w którym pracownikami i ,,chorymi" byli powstańcy i zagrożona wysiedleniem ludność Pragi. Dnia 14 sierpnia 1944 roku utworzony został na Pradze przy ul. Siennickiej 15 Szpital Zakaźny, którego Dyrektorami byli: dr Jan Ryfiński, później dr Jerzy Wilczyński, a od pierwszego października 1944 roku dr Alfons Krysztof.
W 1950 roku zapadła decyzja odbudowy drugiego trzypiętrowego ,,pawilonu szkarlatyny" z dostosowaniem jego wnętrza do nowych wymogów zamkniętego lecznictwa zakaźnego, według projektu arch. inż. Zygmunta Radwańskiego. W czasie odbudowy tego pawilonu, zimą roku 1951, Szpital przeżył dni grozy spowodowane możliwością wybuchu odnalezionego przypadkowo magazynu 12 ton trotylu. Zaalarmowane władze wojskowe nie kryły niebezpieczeństwa zniesienia z powierzchni ziemi zabudowań Szpitala i okolicznych domów, nie wyraziły jednak zgody na ewakuację przepełnionego chorymi Szpitala. Po dwóch tygodniach życie wróciło do normy, przy czym tylko nieliczni pracownicy znali wagę grożącego niebezpieczeństwa. W odbudowanym drugim pawilonie umieszczono 251 łóżek w pokoikach jedno-, dwu- i sześciołóżkowych, ze śluzami i węzłami sanitarnymi. Urządzono oddział chirurgiczny, pracownię analityczną i aptekę. Dwa piętra oddano do użytku Akademii Medycznej, tworząc dwa oddziały pod kierunkiem prof. Gernera, po śmierci którego w 1952 roku kierownictwo I Kliniki objęła doc. dr med. Klementyna Rachoń, a II Kliniki prof. dr med. Bertold Kasur. W styczniu 1955 roku utworzona została II Klinika przeznaczona dla małych dzieci, w nowocześnie rozwiązanym oddziale kierowanym przez prof. dr. med. Jana Bogdanowicza. Dla potrzeb studentów i szkolących się lekarzy oddano pomieszczenia na szatnie i poczekalnie. W trosce o chorego zaangażowano doświadczonych konsultantów, specjalistów neurologii, laryngologii, chorób skóry, wprowadzano nowe leki, a na miarę posiadanych środków i możliwości, rozszerzono zaplecze diagnostyczno-gospodarcze i podnoszono poziom sanitarny Szpitala. Względnie dobre warunki lokalowe umożliwiają szpitalowi niesienie wszechstronnej pomocy zakaźnie chorym Warszawy i województwa i pozwalają włączyć się do walki z epidemiami wszystkich chorób zakaźnych Wygodne pokoje chorych, duża możliwość izolacji w boksach melcerowskich, stosunkowo bogaty sprzęt pomocniczy oraz powszechna i wyjątkowo wysoka troska o chorych, uwypuklają specjalistyczną pozycję szpitala. Mimo stałego piętna tymczasowości, warszawski Miejski Szpital Zakaźny uzyskał możliwość wyodrębnienia budynku administracji, stworzenia jedynej w tym rozwiązaniu trójzespołowej izby przyjęć, podziału dużych sal na mniejsze pokoje łóżkowe oraz wyposażenia w nowoczesny sprzęt oddziałów i pracowni diagnostycznych. Dla ochrony ludności miasta wybudowano centralny dezynfektor ścieków szpitala.
W dniu 13.04 1978 roku uroczyście obchodzono kolejną rocznicę 95-lecia powstania Szpitala Zakaźnego Nr.1 w Warszawie.
Opracowała na podstawie materiałów archiwalnych Małgorzata Grzechocińska
Ur. 1838 r. - Zm. 1891 r. Urodzony w Warszawie, syn budowniczego, naukowiec, literat, wielki społecznik i organizator, naukowiec - epidemiolog. Studiował w Warszawie, Heidelbergu i Jennie. Kontynuator myśli Markiewicza, stworzył Organizację kolonii letnich dla dzieci, lekarz i opiekun ubogich matek i ich dzieci. Redaktor i współpracownik wielu pism naukowych i społecznych. Autor licznych prac naukowych i popularnych.
Ur. 1851 r .- Zm. 1942 r. Urodził się w Rawie Mazowieckiej. Dyplom lekarza otrzymał w 1879r a w 1880r objął stanowisko lekarza naczelnego Szpitala Starozakonnych. W 1881 roku pracując na oddziale zakaźnym tego szpitala, zachorował na dur wysypkowy. Studiował w Warszawie, pogłębiał wiedzę za granicą - naukowiec epidemiolog, organizator służby zdrowia, społecznik, założyciel kwartalnika klinicznego i członek wielu zespołów redakcyjnych. Od 1885 roku przejął obowiązki lekarza naczelnego Szpitala Zakaźnego, zaś od 1897 roku został powołany przez Zarząd Miejski na to stanowisko i pełnił swe obowiązki do roku 1902. W okresie kierownictwa dra Szwajcera szpital zmienił nazwę z czasowego na zapasowy, a w 1889 stał się stałym szpitalem zakaźnym. Autor licznych prac naukowych, z których wiele tłumaczonych było na języki obce. Kawaler Krzyża Kawalerskiego.
Ur. 1834 r. - Zm. 1921 r. Magister farmacji i lekarz, studiował w Warszawie, a wiedzę pogłębiał za granicą. Był lekarzem naczelnym Szpitala Dzieciątka Jezus i Szpitala Wolskiego, wykazując wyjątkowe uzdolnienia organizacyjne i szkoleniowe. Uzyskał decyzję zakupu dodatkowej działki i budowy właściwego Szpitala Zakaźnego na 500 łóżek za miastem. Zwiększył ilość łóżek do 140. Utworzył fundusz stypendialny dla Polaków, zapisując na ten cel 25 000 RB. Na rozwój laboratorium przeznaczył 10 000 RB., a na rzecz Kasy Wsparcia dla Wdów po lekarzach 25 000 RB.
Ur. 1858 r. - Zm. 1919 r. Urodzony w Pułtusku w rodzinie pastora. W 1881 ukończył wydział lekarski Uniwersytetu Warszawskiego i do 1885 roku pracował w klinice diagnostycznej prof. Baranowskiego. W 1886r został lekarzem miejscowym Szpitala Dzieciątka Jezus.W 1891r uzyskał stopień doktora medycyny , a w roku 1893 stanowisko ordynatora Szpitala Św. Rocha. W 1914 roku objął stanowisko naczelnego lekarza w Szpitalu Zakaźnym. Społecznik, naukowiec, świetny klinicysta i wzięty praktyk, autor licznych prac naukowych, krytycznych i społecznych. Redaktor kroniki lekarskiej i członek zespołu redakcyjnego innych czasopism lekarskich. Zwiększył ilość Łóżek do 300 i spowodował Nową Komisję, która uchwaliła budowę 1000 - 1500 łóżkowego Szpitala Zakaźnego, a istniejący przeznaczyć dla potrzeb lecznictwa Ogólnego.
Ur. 1858 r. - Zm. 1920 r. Urodzony w Tarchominie. W 1889 otrzymał stopień doktora medycyny i przez dziesięć lat był asystentem w klinice terapeutycznej Szpitala Dzieciątka Jezus. Studiował w Warszawie. Kolejno lekarz P.K.P., uzdrowiskowy w Ciechocinku, sanitarny Warszawy, kierownik punktu ewakuacyjnego i zastępca lekarza naczelnego Kolei Wiedeńskiej. Zwiększył ilość łóżek w szpitalu do 415.
Ur. 1863 r. - Zm. 1930 r. Działacz polityczny w czasie studiów lekarskich - po uzyskaniu dyplomu w Warszawie, pracował w klinice dr Dunina uznanej za polską klinikę. Społecznik, naukowiec, czynny członek Stowarzyszenia Lekarzy Polskich i Towarzystwa Higienicznego, którego przez wiele lat był sekretarzem, a później prezesem, członek Komitetów Redakcyjnych Pism Lekarskich. W roku 1897 objął stanowisko ordynatora, a w roku 1920 lekarza naczelnego, przyczyniając się do poważnego rozwoju Szpitala -budowy pawilonu, obserwacyjnego i zaplecza gospodarczego. Ilość łóżek wzrosła do 582.
Urodzony w 1887 roku. Prześladowany za walkę o Polską Szkołę. Dyplom lekarza uzyskał w Krakowie, a nostryfikował w Moskwie. Był ordynatorem Szpitala w Kochanówku. W wojsku rosyjskim przez cztery lata był kierownikiem oddziału Szpitala Wojskowego, a później lekarzem naczelnym Szpitala Dywizyjnego. Świetny organizator i znawca zagadnień z zakresu organizacji służby zdrowia. Powołany w roku 1931 na stanowisko Dyrektora Wydziału Szpitalnictwa w Warszawie. Na tym stanowisku trwał doroku1944.Opiekował się lecznictwem wbrew intencji i zarządzeń władz niemieckich. Od 1945 roku pracownik biura statystycznego i centralnego zarządu uzdrowisk.
Ur. 1880 r. - Zm. 1944 r. Urodzony we wsi Kulonki w powiecie łomżyńskim. Studiował w Warszawie i w Odessie, gdzie w 1907r uzyskał dyplom lekarza. Był kierownikiem Szpitala w Radzyminie, organizował Szpital przy ul. Pokornej w Warszawie, był zastępcą lekarza naczelnego Szpitala Zakaźnego, dla którego opracował pierwszy statut, obejmujący całokształt zagadnień. Ilość łóżek zwiększył do600.Przejawiał wyjątkowe zdolności organizacyjne i umiejętności współpracy i współżycia. Jako pierwszy z kierowników Szpitala Zakaźnego opracował w 1933 roku statut szpitala. Został zatwierdzony uchwałą Magistratu w dniu 9.10.1933r i oznaczony numerem 166/KL. W czasie okupacji hitlerowskiej był duszą akcji i walki z okupantem. W mieszkaniu przechowywał broń i odbywał narady konspiracyjne. Zginął na posterunku jak żołnierz i lekarz, razem z grupą powstańców Batalionu ,,Zośka" i ,,Parasol", przy ul. Długiej 23, w pierwszych dniach września.
1973 - 1987 Józef Wysocki
|
Prymitywne warunki lokalowe, niedostateczna ilość łóżek i brak kredytów na budowę szpitala zmuszają Zarząd Miejski do dalszej rozbudowy i unowocześnienia szpitala przy Wolskiej. W roku 1929 zakończono budowę pierwszej części programu, a druga część nie doczekała się realizacji. Projekt wykonał i nadzorował inż. arch. Władysław Borawski, tworząc budynki o wysokiej wartości architektonicznej i funkcjonalnej. Dnia 21 sierpnia 1925 roku uchwałą nr 2766 Magistrat m. st. Warszawy zatwierdził program przebudowy i rozbudowy Szpitala Zakaźnego . 
W dalszym etapie program przewidywał budowę: pralni, szwalni, pracowni anatomopatologicznej i kostnicy, budynku administracyjnego, oddziału chorych I oraz przebudowę kaplicy. Obok pięknego pawilonu chorych stanęła wyjątkowo dobrze rozplanowana kuchnia , która dziś jeszcze może być wzorem rozwiązania funkcjonalnego. Po tej rozbudowie Miejski Szpital Zakaźny miał 584 łóżka w dwóch wielopiętrowych i czterech parterowych pawilonach oraz pełne nowoczesne zaplecze diagnostyczne i gospodarcze. Podniósł się poziom opieki nad chorymi i polepszyły się znacznie warunki opieki nad chorymi i warunki pracy. 
W roku 1939 w szpitalu było 600 łóżek, a dyrektorem był dr Roman Ignacy Szpikowski. W pierwszych dniach oblężenia Warszawy zburzony został budynek Izby Przyjęć, w gruzach którego zginął lekarz dyżurny dr Janina Dalikowska i pielęgniarka siostra zakonna Wójcik. Dyrektor Szpitala dr Szpikowski i asystent dr Józefa Pakulska zasypani zostali gruzem. Po ustaniu działań wojennych cały personel zespolił się we wszystkich odmianach walki podziemnej z okupantem, a do szczególnych zadań należały: kontakty z ruchem oporu Getta, ratowanie skazanych na śmierć więźniów Pawiaka i ochrona wywożonej ludności cywilnej. Wykorzystywano charakter szpitala, jego położenie w sąsiedztwie cmentarzy, ogrodów warzywnych. Do grupy organizatorów ruchu: doktora Szpikowskiego - dyrektora szpitala i pracowników Henryka Iwańskiego, Pawła Kowalskiego, Stanisława Sokolnickiego, Jana Skoczka, Zdzisława Nosarzewskiego, Mariana Kowalskiego dołączyli się wszyscy lekarze, kapelan szpitala ks. Władysław Smyrski, pielęgniarki z przełożoną pielęgniarek Heleną Berne na czele oraz pracownicy fizyczni: Pludowski, Piekarzewski, Iwański, Senderski, Kruszewski, Kania, Motyliński, Dyjakowski, Paradowski, Jurczyński, Jagodziński, Mikołajko, Delążek, Piskorowski, Bawarski, Ogrodowski, Mikulski, Wysocka, Bujakowska, Lichota, Filipiński, Gregorkiewicz, Zacharski, Lewandowski. Komendantem grupy został kpt. Henryk Iwański, a zastępcami Paweł Kowalski i Jan Skoczek. Grupa Szpitala Zakaźnego wystawiała różnego typu fałszywe zaświadczenia, przechowywała na terenie osoby zagrożone i Żydów, skupowała, magazynowała i rozprowadzała amunicję i broń, produkowała granaty ,,filipinki", prowadziła nasłuch radiowy i kolportowała gazetki, prowadziła szkolenie bojowe i przerzucała zagrożonych na wschód. Do najważniejszych akcji należy zaliczyć: 
W końcu października Szpital niespodziewanie otrzymał nakaz ewakuacji do okolic podmiejskich, przy czym podano niezwykle krótki termin, celem uniemożliwienia wywiezienia całego cenniejszego sprzętu. Prężna organizacja i udział całego personelu w transporcie umożliwiły wysyłanie ciężko chorych do Krakowa, dzieci do Milanówka, a pozostałych chorych w liczbie 60, pracowników oraz sprzęt, bieliznę i żywność - do Radziwiłłowa Mazowieckiego. Rozładowany na przytorzu majątek Szpitala musiał być strzeżony dniem i nocą do czasu przewiezienia do Studzieńca, gdzie Szpital ulokował się w opuszczonych budynkach Zakładu Wychowawczego dla Nieletnich. Na terenie Szpitala pozostała jedynie trzyosobowa ekipa ochronna. 
W kwietniu 1945 roku powrócił personel Szpitala ze Studzieńca i włączył się do pracy Szpitala przy ul. Siennickiej. Częściowy wybuch amunicji zniszczył cztery pawilony parterowe, trzypiętrowy "pawilon szkarlatyny" i poważnie uszkodził pawilon centralny. Po częściowej odbudowie, w lipcu 1948 roku Szpital Zakaźny na Wolskiej ponownie ożył, uruchamiając 300 łóżek, jednocześnie zwalniając budynek przy ul. Siennickiej 15. Zgodnie z założeniami czasowego uruchomienia szpitala, odbudowano jedynie pawilon centralny, tzw. obserwacyjny, oraz niezbędne zaplecze diagnostyczno-gospodarcze. 
W dniu 13 grudnia 1962 roku Miejski Szpital Zakaźny posiadał 500 łóżek w ośmiu oddziałach miejskich i oddziałach klinicznych. Tego dnia odbywały się uroczystości z okazji osiemdziesięciolecia istnienia i pracy Szpitala Zakaźnego w Warszawie. Z tej okazji odsłonięto Kamień Pamiątkowy . 
1882 - 1885 Dr. Gustaw Fritsche
1885 - 1902 Dr Jakub Szwajcer
1903 - 1914 Dr Feliks Sommer
1914 - 1919 Dr Otto Hewelke
1919 -1920 Dr Henryk Ruppert
1920 - 1930 Dr Witosław Dąbrowski
1930 - 1931 Dr Konrad Orzechowski
1931 - 1944 Dr Roman Ignacy Szpikowski
1944 - 1973 Alfons Krystof
1987 - 1989 Krzysztof Dziubiński